Polis od szkód środowiskowych poszukują zazwyczaj przedsiębiorstwa z branży chemicznej czy gospodarki odpadami, które z zasady są bardziej narażone na ryzyko spowodowania zanieczyszczeń. Życie pokazuje jednak, że nie ma działalności biznesowej, której takie zagrożenie nie dotyczy…
W pewnych branżach polisa środowiskowa jest obowiązkowa, np. przy poszukiwaniach gazu łupkowego jest jednym z warunków uzyskania koncesji. W innych przypadkach wymusza ją inwestor, np. firma deweloperska od wykonawcy budującego zakład lub gmina, jako jeden z warunków wydania pozwolenia na zlokalizowanie inwestycji o wysokim ryzyku środowiskowym. Dla przedsiębiorstw niezobligowanych do wykupienia polisy, ale prowadzących działalność, w której ryzyko wyrządzenia szkód w środowisku wynika w sposób naturalny też jest ona czymś oczywistym.
– Aktualny problem składowiska w Wiślince i potencjalnego zanieczyszczenia wód Zatoki Gdańskiej metalami ciężkimi, związkami fluorów czy siarką pokazuje, jaką skalę może osiągnąć oddziaływanie przedsiębiorstw na naturę. – mówi Wojciech Hartung, Członek Zarządu STBU Brokerzy Ubezpieczeniowi Sp. z o.o. Wciąż jest jednak spora grupa firm, w których nie ma świadomości zdarzeń, które mogą spowodować szkody środowiskowe.
Ryzyko dotyczy wszystkich
Wyobraźmy sobie sytuację, kiedy w centrum handlowym dochodzi do uszkodzenia systemu klimatyzacyjnego, wskutek czego do powietrza przedostaje się Legionella, bakteria, która może wywołać ciężkie zapalenie płuc. Podobnie niebezpieczny może okazać się błąd ludzki, w wyniku którego w fabryce papieru dochodzi do wycieku żywicy zanieczyszczającej pobliski zbiornik wodny i zatruwającej żyjące w nim organizmy. Do szkód środowiskowych może dojść nawet w trakcie akcji pożarniczej w przedsiębiorstwie zajmującym się składowaniem metali, ponieważ woda z urządzeń gaśniczych potrafi bardzo łatwo zakłócić prawidłowe funkcjonowanie zakładowej oczyszczalni ścieków. Tak na dobrą sprawę, tego typu zdarzenia mogą się przytrafić wszędzie. Należy również brać pod uwagę coraz bardziej restrykcyjne przepisy w tym zakresie. Jest to spowodowane nowymi obowiązkami w zakresie zabezpieczenia przed szkodami, które zmieniły się wraz ze zmianą przepisów dotyczących ochrony środowiska – na podstawie Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie.
– Głównym założeniem tej Ustawy, jest przywrócenie otoczeniu równowagi po wyrządzeniu szkody, a wszelkie koszty z tym związane, zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, ponosi podmiot odpowiedzialny za zdarzenie – wyjaśnia Wojciech Hartung. Niektóre szkody środowiskowe, wiążą się z bardzo wysokimi kosztami, które mogą utrudnić lub wręcz uniemożliwić firmie kontynuowanie działalności.
Przezorny zawsze ubezpieczony
Dość popularne jest korzystanie z klauzuli rozszerzającej zakres ubezpieczenia OC z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej o ryzyko szkód środowiskowych i to na takie zabezpieczenie zazwyczaj decydują się przedsiębiorcy z branż teoretycznie mniej narażonych. Tego typu ochrona ma jednak kilka poważnych wad. Przede wszystkim pokrywa wyłączenie szkody, które ujawniły się w przeciągu 72 godzin od zdarzenia, jeśli stanie się to później, polisa nie zadziała.
– Zdarza się, że np. skażenie wód gruntowych może zostać wykryte nawet kilka tygodni po wycieku szkodliwych substancji. Jest zresztą sporo firm, które od lat nieświadomie zanieczyszczają środowisko, nie zdając sobie sprawy z kosztów na jakie się narażają. Rozwiązaniem tego problemu będzie skorzystanie z niezależnej polisy środowiskowej, która bierze pod uwagę specyfikę tego typu zdarzeń – tłumaczy Wojciech Hartung.
Ubezpieczenie środowiskowe obejmuje swoim zakresem szkody na osobie i mieniu, szkody wskazane ustawą, koszty czyszczenia, minimalizacji i odbudowy mienia uszkodzonego w trakcie czynności naprawczych. Rozwiązuje więc ono większość problematycznych kwestii.
| Lp. | Przykłady nietypowych szkód środowiskowych: |
| 1. | Wykoleił się pociąg przewożący 30 samochodów, każdy zawierający pełny bak paliwa (ok. 80l), chwilę później zapaliły się i wybuchły zbiorniki. Część benzyny wsiąknęła w powierzchnię ziemi i systemy kanalizacyjne. Zanieczyszczeniu uległy okoliczne studnie oraz ponad 2ha ziemi i gruntów rolnych. |
| 2. | W fabryce sera awarii ulega elektryczny system oczyszczania wody. Zanieczyszczona woda zawierająca azotany, azotyny, fosforany, chlorek amonowy dostaje się do naturalnych zbiorników wodnych powodując śmiertelność ryb w promieniu 3km. |
| 3. | Firma zajmuje się przechowywaniem, dystrybucją i przetwarzaniem nawozów rolnych w postaci ciekłej w zbiornikach zewnętrznych. Wskutek pęknięcia rury w z jednym zbiorników, wycieka 150m3 jego zawartości zanieczyszczając pobliski sad. Dochodzi do poważnego skażenia bakteryjnego. |
| 4. | Na terenie elektrowni przepełnienia się zbiornik awaryjny na olej opałowy (na skutek zebrania się w nim wód opadowych). 1200m oleju przedostaje się do kanalizacji deszczowej i zanieczyszcza pobliskie pola uprawne. |
Źródło: STBU Brokerzy Ubezpieczeniowi