Categories
Biznes

Prawo malejących przychodów

Prawo malejących przychodów polega na tym, iż w miarę dodawania kolejnych porcji jakiegoś czynnika, gdy inne czynniki pozostają bez zmian, uzyskuje się coraz mniej dodatkowego produktu. Krańcowy produkt każdej jednostki czynnika ulega zmniejszeniu w miarę wzrostu ilości tego czynnika, jeśli wszystkie inne pozostaję bez zmian.

Dużym problemem ekonomii jest więc sytuacja, gdy jednej z czynników produkcji jest stały. Przykładowo kapitał trwały firmy, czyli jej wyposażenie w maszyny i urządzenia zdolne do produkcji o określonej wielkości uznać można za jej kapitał stały. Przy stałym kapitale stałym można zwiększać produkcji przechodząc z jednej krzywej równego produktu do drugiej, wyższej, ale tylko w określonych granicach.

Prawo malejących przychodów

 

Podczas zwiększania nakładów pracy uzyskuje się początkowo zwiększenie produktu, więcej niż proporcjonalnie do ilości dodatkowej pracy, a potem dochodzi się do punktu, w którym ta dodatkowa praca jednostki nie przynosi już wzrostu produkcji.

Następuje natomiast zmniejszenie produktu, a więc wyraźne przesunięcie na wykresie do niższe izokwanty. Wiąże się to ze specyficznym jej kształtem. Ramiona po przekroczeniu tzw. punktów grzbietowych odchylają się do tyłu. Poza tymi punktami ma miejsce sytuacja, gdy jeden z czynników produkcji jest w nadmiarze do drugiego, że wystarczy ograniczyć jego ilość (drugi czynnik pozostaje bez zmian), aby osiągnąć wyższą izokwantę, a więc uzyskać większy produkt.

Prawo malejących przychodów znane jest także pod innymi nazwami. Zasada jest jednak zawsze taka sama. Niekiedy funkcjonuje pod nazwą prawo malejącej użyteczności krańcowej, prawo malejących zwrotów czy prawo zmiennych proporcji. Znalezienie i określenie punktu malejących przychodów jest ciężkie do zidentyfikowania. Wyjątkiem jest eksperymentowanie. Ekonomiści próbowali opracowań obliczenia pozwalające na znalezienie punktu w projekcie, gdzie nie ma czasu na eksperymenty. Doszli jednak do wniosku, że punkt ten jest charakterystyczny dla danego systemu i nie jest odgórnie kontrolowany przez żadne równania. Przykładowo może być uzależniony od natury w przypadku nawozów sztucznych. Dodatkowa ilość nawozów zwiększa plony, ale w końcu stężenie staje się toksyczne, wówczas produkcja drastycznie spada. Podobny efekt jest zresztą w przypadku leków czy suplementów diety. Także i w tej sytuacji dawka ma bardzo duże znaczenie. Obserwacja tego zjawiska nie ma jednak odpowiednika w produkcji fabrycznej. Przyjmuje się jednak, punkt malejących zwrotów jest silnie uzależniony od natury systemu.

11, 12, 2016