Każdy pracownik, oprócz możliwości egzekwowania przysługujących mu uprawnień, ma także obowiązek przestrzegania określonych w miejscu pracy reguł. Za ich naruszenie pracodawca może go ukarać odpowiednią do rodzaju zawinienia karą. Jedną z nich jest możliwość udzielenia pracownikowi nagany.
Sytuacje, w których dopuszczalne jest udzielenie pracownikowi nagany przez pracodawcę, reguluje Kodeks Pracy.
Są to przede wszystkim sytuacje, kiedy pracownik nie przestrzega przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, nie przestrzega ustalonych w danym zakładzie zasad organizacji pracy albo nie przestrzega zasad dotyczących potwierdzania obecności w pracy lub też usprawiedliwiania swojej nieobecności w pracy.
Warto wiedzieć, że możliwość nałożenia na pracownika kary w postaci nagany przedawnia się z upływem określonego czasu. Pracodawca powinien podjąć decyzję o zastosowaniu kary w ciągu trzech tygodni od dnia, w którym dowiedział się o tym, że pracownik naruszył obowiązujące w miejscu pracy zasady. Takiej kary nie można nałożyć jednak później niż trzy miesiące od czasu zajścia samego zdarzenia, które uzasadnia jej wymierzenie.
Jeśli pracodawca podejmie decyzję o nałożeniu na pracownika nagany, powinien go o tym niezwłocznie zawiadomić i wezwać na rozmowę. Może okazać się bowiem, że cała sytuacja jest tylko nieporozumieniem, a pracownik ma jakieś logiczne uzasadnienie dla swojego niewłaściwego zachowania.
Pracodawca powinien pamiętać, żeby taką rozmowę odbyć możliwie jak najbardziej bezstronnie – nie oceniając pracownika i nie zakładając z góry, że na pewno jest winien zarzucanych mu czynów. Pracownik zawsze powinien mieć możliwość wyjaśnienia swojego zachowania. Jeżeli zatem na przykład jest nieobecny w pracy, wszelkie terminy związane z udzieleniem nagany ulegają zawieszeniu. Pracodawca ma obowiązek poczekać, aż pracownik stawi się w pracy i będzie mógł przedstawić swoje stanowisko.
Jeżeli pomimo rozmowy pracodawca uzna, że pracownikowi należy udzielić nagany, powinien zrobić to w odpowiednim trybie, który również regulują przepisy Kodeksu Pracy.
Zawiadomienie o nałożeniu na pracownika nagany powinno nastąpić na piśmie. W internecie dostępne są wzory takich pism, z których pracodawca może w każdej chwili skorzystać. W piśmie tym należy wskazać rodzaj naruszenia, za które pracodawca zdecydował się nałożyć naganę oraz datę popełnienia tego naruszenia i datę, w której pracodawca dowiedział się o jego popełnieniu. Pismo powinno także zawierać pouczenie dla pracownika, który zawsze ma prawo wnieść sprzeciw od nagany w ciągu siedmiu dni od dostarczenia mu pisma.
Jeżeli w ciągu czternastu dni od wniesienia sprzeciwu przez pracownika nie zostanie on przez pracodawcę uznany, kara porządkowa nagany zyskuje pełną moc. Powinna zostać również wpisana do akt osobowych pracownika. Zgodnie z prawem nagana może zostać stamtąd usunięta dopiero po roku, kiedy to pracownik będzie wykonywał swoje obowiązki w sposób nienaganny. Na wniosek organizacji związkowej lub z własnej inicjatywy pracodawca może jedna usunąć z akt osobowych pracownika informację o naganie przed upływem roku od jej nałożenia.